Spis tresci
Slowo wstepne .. 5
Foreword . 7
Kosciol katolicki – 1050. rocznica Chrztu Polski
Catholic Church – 1050 th anniversary of Baptism of Poland
Edward Potkowski
Chrystianizacja Polski – poczatki lacinskiej kultury pisma i ksiazki w Polsce
pierwszych Piastow 11
Christianization of Poland – beginnings of Latin literary and bibliographical culture
in Poland of early Piast dynasty .. 39
Piotr Pietkowski
Poczatki biskupstwa kamienskiego w swietle materialow archiwalnych
z XII i poczatku XIII wieku . 46
Early years of Kamien bishopric in light of archival materials (12 th and early 13 th
century) 54
Janusz Grabowski
Mariaze mazowiecko-litewskie w XIII–XIV wieku. Przyczynek do
chrystianizacji Litwy . 56
Marriages between Mazovia and Lithuania in 13 th –14 th century. A contribution to
Christianization of Lithuania . 69
Tomasz Jaszczolt
Koscioly katolickie w powiatach brzeskim, kamienieckim i kobrynskim do
roku 1566 . 73
Catholic churches in Brest, Kamieniec and Kobryn powiats until 1566 . 101
Tomasz Kempa
Proba interpretacji wydarzen wilenskich z 1581 roku – pierwszego powaznego
konfl iktu wyznaniowego w Wielkim Ksiestwie Litewskim w okresie
kontrreformacji 106
Tentative interpretation of Vilnius events of 1581 – the fi rst riots during Counter-
-Reformation period in Grand Duchy of Lithuania . 118834 Spis tresci
Jan Pietrzykowski SDB
Organizacja Kosciola lacinskiego na terenach wschodnich Rzeczypospolitej
w poczatkach unii brzeskiej .. 121
Organization of the Latin Church on eastern territories of the Polish–Lithuanian
Commonwealth aft er the Union of Brest . 133
Zbigniew Hundert
Zaangazowanie przedstawicieli episkopatu Rzeczypospolitej w sprawy
obronne panstwa w dobie wojen z imperium osmanskim w drugiej polowie
XVII wieku . 138
Involvement of representatives of Polish episcopate in matters of national defence
during the wars against Ottoman empire in second half of 17 th century . 156
Tadeusz M. Trajdos
Rola polskiego duchowienstwa katolickiego na Spiszu i Orawie w epoce
nowozytnej . 161
Role of Polish Catholic clergy in Spi? and Orawa in the modern era .. 180
Slawomir Zabraniak
Formacja kandydatow do kaplanstwa w archidiecezji gnieznienskiej
w okresie potrydenckim (do konca XVIII wieku) . 183
Formation of candidates for priesthood in Gniezno Archdiocese in post-Trent
period (until the end of 18 th century) . 196
Ewa M. Ziolek
Problematyka spoleczno-polityczna w listach pasterskich biskupow polskich
w okresie Ksiestwa Warszawskiego 199
Social and political issues in pastoral letters of Polish bishops during the Duchy
of Warsaw period .. 211
Alicja Puszka
Dzialalnosc Zgromadzenia Siostr Milosierdzia Wincentego ? Paulo na
ziemiach polskich w XIX wieku . 214
Activity of the Company of the Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul in
Polish lands in the 19 th century . 230
Slawomir Marchel
Obraz i zadania Kosciola katolickiego w Galicji przelomu XIX i XX stulecia
w pismach kardynala Jana Maurycego Puzyny (1842–1911) 235
Image of the Catholic Church and its tasks in turn of the century Galicia, in writings
of Cardinal Jan Maurycy Puzyna (1842–1911) . 247
Ilona Zaleska
Kosciol katolicki a polityka. Udzial duchowienstwa w zyciu politycznym ziem
bylego Krolestwa Polskiego na przelomie XIX i XX wieku .. 250Spis tresci 835
Catholic Church and politics – clergy’s participation in political life of the former
Kingdom of Poland at the turn of 19 th and 20 th century 264
Tomasz Karbowniczek, Karolina swiecich
Kosciol katolicki wobec wydarzen pierwszego roku rewolucji na ziemiach
bylego Krolestwa Polskiego – rok 1905 na lamach „Przegladu Katolickiego” .. 267
Position of the Catholic Church with respect to events of 1905 – the fi rst year of
the revolution – on the territory of the former Kingdom of Poland, as presented in
“Przeglad Katolicki” (Catholic Review) . 279
Pawel Fiktus
Polityczno-niepodleglosciowe akcenty w dzialalnosci ormianskokatolickiego
arcybiskupa lwowskiego Jozefa Teodorowicza w latach 1901–1918 282
Political and sovereignty oriented aspects of activity of Armenian Catholic Archbishop
of L’viv, Jozef Teodorowicz in 1901–1918 . 295
Jerzy Gaul
Austro-Wegry wobec Kosciola katolickiego w Krolestwie Polskim od
ogloszenia aktu 5 listopada do powolania Rady Regencyjnej
(listopad 1916 – wrzesien 1917 roku) 297
Austro-Hungarian Empire relations with Catholic Church from announcement
of the Act of 5 November until establishment of the Regency Council
(November 1916–September 1917) 316
Kosciol prawoslawny
Orthodox Church
Antoni Mironowicz
Cerkiew prawoslawna w I Rzeczypospolitej . 321
Orthodox Church in the history of Poland 348
Urszula Anna Pawluczuk
Monastycyzm Kosciola prawoslawnego w I Rzeczypospolitej 355
Monasticism of Orthodox Church in Polish-Lithuanian Commonwealth 365
Uladzimir Padalinski
Udzial przedstawicieli Kosciola prawoslawnego w pracy systemu
parlamentarnego Rzeczypospolitej w koncu XVI wieku 367
Participation of Orthodox Church representatives in parliamentary system of Polish-
-Lithuanian Commonwealth at the end of 16 th century 376836 Spis tresci
500-lecie Reformacji
500 th anniversary of the Reformation
Marcin A. Klemenski
Zakon augustianow-eremitow w okresie wprowadzenia Reformacji
na slasku i w Rzeczypospolitej . 381
Th e Order of Hermits of Saint Augustine and its role in introduction of Reformation
in Silesia and Poland 391
Malgorzata Grzywacz
Kobiety a reformacja na tle srodkowoeuropejskim. Wybrane konteksty
historyczne z XVI wieku . 394
Women and the Reformation against the Central European background.
Historical contexts of the 16 th century . 408
Janusz Mallek
Miejsce i rola Kosciola luteranskiego w dziejach Prus Ksiazecych . 411
Place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia . 429
Dariusz Makilla
Reformacja i powstanie Kosciola ewangelickiego w Infl antach
w XVI wieku .. 433
Reformation and founding of Evangelical church in Livonia in 16 th century .. 443
Hubert Wajs
Rokowania pokojowe polsko-szwedzkie w XVII wieku a kwestie
wyznaniowe 447
Religious aspects in Poland-Sweden peace negotiations in 17 th century . 463
Piotr Birecki
Prusy Krolewskie i Prusy Zachodnie. Dwa oblicza sztuki luteranskiej . 466
Royal Prussia and Western Prussia. Two faces of Lutheran art 486
Tadeusz Stegner
Uniwersytet Dorpacki w dziejach protestantyzmu na ziemiach polskich
w XIX i poczatku XX wieku w swietle dokumentacji z Estonskiego Archiwum
Historycznego w Tartu 490
Dorpat University’s role in history of Protestantism in Poland in 19 th and 20 th century
in light of documents preserved in Estonian Historical Archive in Tartu .. 504Spis tresci 837
420. rocznica unii brzeskiej
420 th anniversary of the Union of Brest
Thomas W?nsch
Die Geburt eines neuen orthodoxen Universalismus in Ruthenien: ?stliche
Antworten auf die westliche Polemik im Gefolge der Kirchenunionen
von Florenz (1439) und Brest (1595/96) .. 509
Narodziny nowego prawoslawnego uniwersalizmu na Rusi. Wschodnie odpowiedzi na
zachodnia polemike w zwiazku z uniami koscielnymi we Florencji (1439) i w Brzesciu
(1595/96) .. 547
Jacek Krochmal
Wychodzenie z cienia. Wzrost znaczenia eparchii przemysko-samborskiej
w latach 1596–1713 .. 552
Stepping out of the shadow. Growing importance of Przemysl–Sambor diocese in
1596–1713 . 575
Andrzej Gil, Ihor Skoczylas
W przeddzien triumfu. Cerkiew unicka w Rzeczypospolitej w koncu XVII
i poczatkach XVIII wieku .. 584
On the eve of triumph. Uniate Church in the Commonwealth at the turn of 17 th and
18 th century 596
Dorota Wereda
Drogi ksztaltowania pamieci historycznej Cerkwi unickiej
w Rzeczypospolitej . 600
Paths of forming historical memory of Uniate Church in Polish-Lithuanian
Commonwealth .. 618
Anna Krochmal
Kosciol unicki (greckokatolicki) wobec polskich powstan narodowych 622
Greek Catholic (Uniate) Church in relation to Polish national uprisings 650
Adam Szczupak
Najwazniejsza proba. Kosciol greckokatolicki w Galicji podczas I wojny
swiatowej . 657
Th e most important trial. Greek-Catholic Church in Galicia during World War 1 680838 Spis tresci
Archiwa
Archives
Kazimierz latak CRL
zrodla do dziejow Kosciola w Polsce w zasobie Archiwum Historycznego
Zakonu Kanonikow Regularnych Lateranskich w Rzymie . 685
Source materials for history of the Church in Poland in the fonds of the Historical
Archive of Lateran Canon Regulars Order in Rome .. 698
Kacper Manikowski
zrodla do dziejow Kosciola katolickiego na ziemi klodzkiej (XVI–XX wieku)
w Archiwum Parafi i Wniebowziecia NMP w Klodzku .. 702
Source materials for history of Catholic Church in Klodzko land (16–20 th century)
in the archive of Ascension of St Mary parish in Klodzko . 707
Justyna Krol-Proba
Akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej – odkrycia sfragistyczne dzieki
interwencji konserwatorskiej 709
Th e General Warsaw Confederation Act of 1573 – sphragistic discoveries thanks to
conservation interventions .. 721
Irena Wodzianowska
Ecclesiastica w zasobie Archiwum Panstwowego Obwodu Wolynskiego
w lucku . 722
Ecclesiastica in the fonds of the State Archive of Volyn Oblast . 743
Joanna Szady, Stanislaw Witecki
Ksiegozbiory parafi alne – tradycja i perspektywy badawcze 746
Parish libraries – traditions and research perspectives .. 755
Marcin Gabrys
zrodla do dziejow Kosciola Ewangelicko-Augsburskiego do 1918 roku
w zbiorach Biblioteki i Archiwum im. B. R. Tschammera w Cieszynie 757
Source documents for history of Evangelical-Augsburg Church in the fonds
of Library and Archive of B. R. Tschammer in Cieszyn until 1918 766
Kamila Pawelczyk-Dura
zrodla archiwalne do dziejow Kosciola prawoslawnego w guberni
piotrkowskiej w zasobie Archiwum Panstwowego w lodzi 769
Archival sources for history of Orthodox Church in Piotrkow Governorate in
the fonds of lodz State Archive 783
Wykaz skrotow (List of abbreviations) 787
Indeks osob (Index of Names) .. 793
Indeks geografi czny (Index of Places) . 817